پیشنهاد رئیس دانشگاه تهران برای تأسیس شبکه همگرای نخبگانی امت اسلامی
تاریخ انتشار: ۲۱ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۹۵۱۸۰۱
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری فارس به نقل از روابط عمومی دانشگاه تهران، سید محمد مقیمی رئیس دانشگاه تهران در دومین همایش بین‌المللی همزیستی مسالمت‌آمیز که با عنوان «همگرایی جهان اسلام و افق تمدنی آینده با محوریت مقاصد شریعت» با حضور شخصیت‌های علمی و فرهنگی از ۱۵ کشور در تالار علامه امینی دانشگاه تهران برگزار شد، از همگرایی ملل مسلمان به عنوان یکی از موضوعات بسیار مهم جهان اسلام یاد کرد و گفت: آنچه که متاسفانه در سده‌های اخیر شاهد آن بودیم، ایجاد نوعی تشتت و تفارق در جهان اسلام بوده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
رئیس دانشگاه تهران با مرور واژگانی نظیر «مقاصد شریعت»، «مصلحت» و «حکمت» که در محورهای این همایش بین‌المللی مورد توجه قرار دارد، اظهار کرد: همگی این واژگان بیانگر این است که هم در مقام فتوا و هم در مقام فقه حکومتی، مصلحت مردم و توجه به اینکه مفاسد به کمترین حد خود تنزل پیدا کند، دارای اهمیت است. امروز جهان اسلام مبتلابه نوعی تشتت است و لذا مهمترین مصلحتی که برای ملل مسلمان وجود دارد این است که با حضور اندیشمندان اسلامی بتوانیم به راهکارهای عملی برای همگرایی دست پیدا کنیم و دانشگاه تهران آمادگی دارد که در زمینه رسیدن به این هدف مقدس کمک کند.
استاد دانشکدگان مدیریت دانشگاه تهران با بیان اینکه فلسفه وجودی انقلاب اسلامی و بن مایه فکری آن مبتنی بر همگرایی مسلمانان است؛ به اصل ۱۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران اشاره نمود که به خوبی به هدف و راهبرد اساسی انقلاب اسلامی که همانا دستیابی به وحدت ملل مسلمان است تاکید دارد و این وحدت را از جنبه‌های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دنبال می‌کند؛ خاطرنشان کرد: همه به خوبی می‌دانیم که یکی از پیام‌های امیدبخش انقلاب اسلامی، وحدت جهان اسلام است. در ابتدای شکل‌گیری انقلاب اسلامی، دشمنان به عنوان عوامل بیرونی و مغرضان داخلی تلاش کردند تا پیام انقلاب اسلامی آنگونه که باید شنیده نشود و لذا وظیفه نخبگان این است که این پیام را به درستی مخابره کنند.
مقیمی افزود: مطالعه اندیشه و سبک زندگی امام خمینی (ره) ما را به این رهنمون می‌کند که ایجاد همگرایی در جهان اسلام مستلزم مدیریت تعارضات است. تعارضات از سطح فردی بین نفس اماره و لوامه آغاز می‌شود و تا مبارزه جهان اسلام با کفر امتداد پیدا می‌کند و بین این دو سطح خرد و کلان همواره تعارضات در سطوح دیگر نیز وجود دارد. این تعارض‌ها در حدی که باعث تضارب افکار شود و به گونه‌ای باشد که به اختلاف و تفرقه و تشتت نینجامد، پدیده خوبی است؛ به گونه‌ای که امیر مؤمنان امام علی علیه‌السلام توصیه می‌فرماید که وقتی افکار و اندیشه‌های مختلف به هم زده شود، حقیقت از آن متولد می‌گردد. اما چه اتفاقی افتاده است که این تعارضات که می‌تواند خود منبع پویایی و سرزندگی در جهان اسلام باشد، تبدیل به اختلاف و تفرقه به نام دفاع از دین شده است. این وضعیت جزو بخش بسیار غم‌انگیز روابط در جهان اسلام است که برخی به بهانه حفاظت از آرمان‌های دینی، تفرقه ایجاد می‌کنند و حتی دست به کشتار مسلمانان در مساجد و اماکن مذهبی می‌زنند؟
استاد دانشکدگان مدیریت دانشگاه تهران افزود: در اندیشه امام خمینی (ره)، سه مولفه «هدف مشترک»، «دشمن مشترک» و «وحدت کلمه» برای مدیریت تعارضات مورد توجه است. مقام معظم رهبری نیز در بیانات خود این موضوع را مورد مداقه قرار داده و نکات بسیار ارزشمندی در این باره بیان داشته‌اند و دائما تاکید می‌کنند که نخبگان و اندیشمندان جهان اسلام وظیفه دارند از تشتت در جامعه اسلامی جلوگیری کنند و تندروی‌ها در هر گروهی که می‌خواهد باشد، باید محکوم شود.
وی با اشاره به اینکه قرآن کریم و وجود مقدس نبی مکرم و رسول اعظم اسلام، مهمترین نقطه ایجاد وحدت است، خاطرنشان کرد: قرآن کریم که محور اصلی وحدت مسلمین است در آیات مختلفی همچون «وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللّه ِ جَمِیعا وَلاَ تَفَرَّقُوا» ، «وَلاَ تَنَازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِیحُکُمْ» ، « إِنَّ هَذِهِ أُمَّتُکُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً»، «محمدٌ رسول اللّه وَالَّذِینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَی الْکُفَّارِ رُحَمَاءُ بَیْنَهُمْ» و آیاتی دیگر، اهمیت همگرایی و وحدت را به مسلمانان گوشزد می‌کند. بنابراین مسیر وحدت، مسیری است که ما را عاقبت‌بخیر می‌کند و همگرایی یک گام برای رسیدن به وحدت است. وحدت و یکی شدن نقطه مطلوبی است که منجر به شکل‌گیری امت واحده اسلامی می‌شود و تلاش برای همگرایی، یعنی همراستا نمودن اهداف و اقدامات جهت دستیابی به این مهم. ممکن است «یکی شدن» در این شرایطی که جهان اسلام با آن مواجه است، کار دشواری باشد و لذا باید تلاش کنیم که در گام اول در جهت همگرایی پیش برویم و سپس به سوی شکل‌گیری «امت واحده» حرکت کنیم.
رئیس دانشگاه تهران افزود: برای اینکه بتوانیم تمدن اسلامی را به اوج خود برگردانیم، باید علل و عوامل درونی و بیرونی افول تمدنی را بررسی کنیم. برای پی‌ریزی تمدن نوین اسلامی ابتدا لازم است که یک آسیب‌شناسی کامل از افول تمدن اسلامی صورت گیرد. شاید بتوان مجموعه علل این افول را در دو دسته عوامل بیرونی و داخلی دسته‌بندی نمود. عوامل بیرونی شامل مولفه‌هایی همچون دشمنی دشمنان اسلام، گروه‌ها و جوامعی است که سال‌ها با فرهنگ اسلامی مشکل داشته و با آن جنگیده‌اند. جنگ‌های صلیبی، هجوم مغول‌ها، دشمنی غربی‌ها و نظام استکباری و جنگ‌های متعددی که از بیرون از مرزها به مسلمانان تحمیل شده است، از جمله عوامل بیرونی است که تمدن اسلامی را تحلیل برده است. همچنین مجموعه عوامل درونی که اگر اهمیت‌شان بیشتر از عوامل بیرونی نباشد، کمتر از آنها هم نیست و مصادیق بارز آن بی‌کفایتی حاکمان در ادوار مختلف و جهل توده عامه مردم بوده است.
رئیس دانشگاه تهران با اشاره به اینکه استاد زرین‌کوب تاریخ‌نگار برجسته ایرانی مهمترین علل افول تمدن اسلامی را عدم انسجام جامعه اسلامی و تعصبات قومی و محلی قلمداد کرده است؛ توضیح داد: عدم انسجام جامعه اسلامی و تعصبات قومی و محلی پدیده‌ای است که شاید در قرن‌های اخیر تحت تاثیر ایجاد سیستم‌های دولت – ملت و مرزهای تصنعی بین ملل مسلمان قابل تحلیل باشد. در قرن‌های اخیر ترویج ملی‌گرایی توأم با حذف هویت دینی، عدم انسجام در جامعه اسلامی را به نحوی تشدید کرده است که نتیجه آن تشتت و تفرقه در جهان اسلام است. البته در کنار این مجموعه عوامل تشتت‌آفرین، افراد و گروه‌های مختلفی در سال‌های متمادی برای ایجاد همگرایی در جهان اسلام تلاش کرده‌اند و هر کدام از این مصلحان و اندیشمندان روش کنشگری خاصی داشته و خدمات قابل توجهی در این زمینه داشته‌اند که قابل تقدیر است. حجم این اختلافات به گونه‌ای است که باید طیف وسیعی از کنشگران در عرصه‌های سیاسی، اجتماعی، کلامی، اعتقادی و علمی ورود کنند تا همگرایی کاملی صورت گیرد. البته این روزها شاهد خبرهای خوبی در فضای سیاسی منطقه هستیم که بسیار امیدبخش است ولی ناکافی است. یکی از گروهایی که می‌تواند در همگرایی مسلمانان کنشگری اثربخشی داشته باشد، جامعه نخبگان و دانشگاهیان هستند. وظیفه نخبگان دانشگاهی و حوزوی این است که تلاش کنند تا در زمینه جبران آنچه ما به عنوان انزوای عقل به عنوان یک عامل افول تمدنی از آن یاد می‌کنیم، نقش‌آفرینی کنند.
وی افزود: از جمله دلایل داخلی جهان اسلام که بر شکاف ملل مسلمان اثر جدی گذاشت، گذر از مرز عقل‌گرایی بود. البته عقل با همان مختصاتی که به زعم آیت‌الله جوادی آملی در هندسه معرفت دینی باشد و منزلت عقل در این جایگاه برای ما اهمیت دارد. نخبگان دانشگاهی وظیفه دارند که در راستای همگرایی جهان اسلام برای تحقق تمدن نوین اسلامی، عقل‌گرایی را از انزوا خارج نمایند و به سهم خود به عنوان کنشگر ویژه نخبگانی وظایف خود را به نحو احسن انجام دهند.
رئیس دانشگاه تهران در پایان با ارائه پیشنهاد شبکه‌سازی در جمع اندیشمندان جهان اسلام، اظهار کرد: دانشگاه تهران آمادگی دارد یک شبکه همگرای نخبگانی امت اسلامی را ایجاد کند که این شبکه به عنوان یک نهاد مدنی و فارغ از وابستگی به دولت‌ها بتواند توسط اندیشمندان جهان اسلام مدیریت شود. امیدواریم این شبکه بتواند شبکه‌ای از سازمان‌های مردم‌نهاد را در کشورهای مختلف جهان اسلام ایجاد کند و این شبکه در فضای حقیقی و مجازی فعالیت نموده و هدف محوری همگرایی ملل مسلمان را در راستای مصلحت جامعه اسلامی دنبال کند.
مقیمی در سخنانش از دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران به عنوان دانشکده پیشتاز فعالیت‌های بین‌المللی در دانشگاه تهران طی سال ۱۴۰۱ نام برد و از زحمات رئیس دانشکده و اعضای هیات علمی دانشکده تشکر کرد.
پایان پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: دانشگاه تهران کشورهای اسلامی رئیس دانشگاه تهران تمدن اسلامی انقلاب اسلامی جهان اسلام عوامل بیرونی جامعه اسلامی ملل مسلمان افول تمدن
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۹۵۱۸۰۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
حکمرانی نخبگانی، سلسله مراتبی نیست بلکه یک شبکه است/ هیئت‌های اندیشه‌ورز با حضور حداکثری نخبگان در استانها تشکیل شود
به گزارش گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، حجت الاسلام و المسلمین عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، اظهار کرد: باید از ظرفیت کل استان برای تشکیل هیئت‌های اندیشه‌ورز استفاده شود؛ یعنی فقط دانشگاه مادر را نبینید. دانشگاه‌های دیگر، دانشگاه آزاد، دانشگاه علوم پزشکی، دانشگاه‌های پیام نور حتی فنی و حرفه‌ای، علمی کاربردی، شهرهای مختلف، شهرستان‌های مختلف، همه را ببینید.
وی ادامه داد: گاهی اوقات در یک دانشگاه غیرمعروفی، یک نخبه‌ای وجود دارد که باید شناسایی شوند و از آنها استفاده شود؛ یعنی اولین تأکیدم این است که حلقه شبکه نخبگانی کل استان را شناسایی کنید.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: میزهای ما در ستاد علم و فناوری متنوع است، میزها باید با هیئت‌های اندیشه‌ورز استانی در ارتباط باشند، هیئت‌ها در آیین نامه ارتقاء، نقشه جامع علمی کشور، در سند هوش مصنوعی در سند فناوری کوانتومی نظرات خود را ارائه دهند، اگر در یک حوزه خاص، ویژگی برتری وجود دارد کمک بیشتری صورت گیرد البته انتظار نیست هر هیئت اندیشه‌ورز در همه میزهای ما مشارکت کند ولی نفس مشارکت خیلی مهم است.
استاد خسروپناه ادامه داد: ارتباط با هیئت های اندیشه‌ورز دوسویه است؛ یک سوی آن دانشگاه‌ها هستند، یک سو هم ستاد علم و فناوری در شورای عالی انقلاب فرهنگی و دبیرخانه‌اش. قرار نیست یک سری از اساتید، رؤسای دانشگاه‌ها و اعضای هیئت علمی را سرکار بگذاریم، بگوییم حالا یک تشکیلاتی درست کرده‌ایم، هیئت اندیشه‌ورز راه انداخته‌ایم و این طریقیت دارد، اگر قرار است نظرات هیئت‌های اندیشه‌ورز بایگانی شود خواهشم این است این هیئت‌های اندیشه‌ورز را تعطیل کنید، چرا مردم آزاری کنیم. اینها جمعی از نخبگان هستند که هر دقیقه‌شان ارزش معنوی دارد، سطر به سطر نکات دوستان باید در میزها بررسی شود و گزارش اعمال نظرات هم باید به استانها داده شود.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: حکمرانی نخبگانی، سلسله مراتبی نیست بلکه یک شبکه است. در این شبکه همه باید پاسخگو باشیم؛ اولاً شفاف و ثانیاً پاسخگو و مسئولیت‌پذیر. این که ما هم عزیزان را به زحمت بیاندازیم، نظراتشان را بگیریم، شفاف و پاسخگو باشیم و بگوییم چقدر از این استفاده کرده‌ایم.
تقسیم‌کار استانی از سوی هیئت‌های اندیشه‌ورزی
در این نشست دکتر ایمان افتخاری، دبیر ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: شورای عالی انقلاب فرهنگی مأموریتش در چهار حوزه کلان تعریف شده است. رصد و راه‌بینی، سیاستگذاری و تصمیم‌گیری‌های راهبردی، راهبری و نظارت و راه‌سنجی است. این چرخه می‌تواند آورده‌های بسیاری داشته باشد به این معنا، یک ستاد کوچک در تهران نیاز دارد به بازوهای استانی در سراسر کشور که هم در حوزه مشورتی و هم در حوزه این چهار مرحله‌ای کمک بکنند و امتداد استانی باشند.
وی ادامه داد: در هیئت‌های اندیشه‌ورز این امتداد استانی می‌بینیم، چه در حوزه کلان که هیئت‌های اندیشه‌ورز استانی هستند، چه در حوزه خاص علم و فناوری. از این منظر نقش وابسته و استقلالی برایشان قائلیم. نقش وابسته، نقشی است که در ارتباط با مرکز برایشان تعریف می‌شود، مثلاً زمانی که روزآمدسازی نقشه جامع علمی کشور انجام می‌شود به مشورت و ظرفیت عظیمی که در دانشگاه‌های کشور، در صنعت کشور، در شرکت‌های دانش‌بنیان کشور وجود دارد نیازمندیم و این ظرفیت چطور در اختیار ما قرار می‌گیرد؟ از مجرای این هی‌ت‌های اندیشه‌ورز.
دبیر ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: برخی از بازخوردهایی که از هیئت‌های اندیشه‌ورزمان دریافت کردیم به گروهی که مسئول بازنگری نقشه جامع علمی کشور هستند ارائه شد و بسیار مورد استقبال قرار گرفت و واقعاً معتقد هم هستیم که این توان و ظرفیت مشورتی باید استفاده بشود.
افتخاری ادامه داد: در حوزه راهبری، این مسئولیت تجدید می‌شود؛ هیئت‌های اندیشه‌ورز می‌توانند برای مشکلات در حوزه راهبری چاره‌اندیشی کنند. در حوزه نظارت هم به همین شکل، یا تصمیمات استانی که در حوزه سیاستگذاری لازم است که گرفته شود به همین شکل. پس این در واقع نقش امتدادی بدون استقلال هیئت‌های اندیشه‌ورز استانی است؛ یعنی آن چیزی که اراده شده در مرکز که به عنوان یک نهاد سیاستگذار و راهبر و ناظر اتفاق بیافتد، این یک نقش وابسته به این نهاد مرکز در استان وجود دارد.
وی ادامه داد: نقش مستقلی هم ما برای هیئت‌های اندیشه‌ورز قائل هستیم و آن این است که وقتی از سطح کلان، تصمیم‌گیری می‌آید و در سطح استان می‌شکند، در مورد مأموریت تصمیم گرفته می‌شود، تقسیم کار اتفاق می‌افتد، از آنجا به بعد این که در سطح استان چطور تقسیم کار بشود، چطور پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های استان به کار گرفته بشود، باید در سطح خود استان این تصمیم گرفته بشود.
دبیر ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: اگر بخواهم برنامه‌های اصلی و عمده‌ای که ما مد نظر داریم منهای مواردی که دوستان خودشان هم پیشنهاد می‌دهند و پیگیری می‌کنند، در چهار محور قابل بیان است. اول اینکه ما به واسطه اینکه حوزه حکمرانی کلان را در حوزه علم و فناوری دنبال می‌کنیم، انتظارمان این است که در هیئت‌های اندیشه‌ورز استانی هم بحث سند حکمرانی دانش بنیان استان پیگیری بشود که این می‌تواند برش استانی نقشه جامع هم تلقی بشود.
افتخاری اضافه کرد: امروز که نقشه جامع علمی کشور در حال بروزرسانی است، اتفاقاً تلاش و سرعت عمل بیشتری را در واقع احتیاج داریم، چون آن چیزی که مدنظر شما خواهد بود می‌تواند در نقشه جامع علمی کشور منعکس بشود، تبدیل به یک بند یا وظیفه‌ای بشود، مأموریتی آنجا تعریف بشود. لذا من خواهشم این است که ما چندین مرحله رفت و برگشت در زمینه به روز رسانی نقشه جامع داشته باشیم.
وی با اشاره به برگزاری همایش گام دوم شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: این همایش می‌تواند امتداد استانی داشته باشد؛ یعنی اگر ظرفیت‌های استان به کار گرفته شود و همایش استانی گام دوم شورای عالی با محوریت تحول در حکمرانی فرهنگ و دانش برگزار شود.
دبیر ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: انتظارمان این است که هیئت اندیشه‌ورز استانی، مسائل علم و فناوری کل استان را پوشش بدهد، فعال سازی میزهای مرتبط موضوع مورد مطالبه بعدی است. تعدادی میز در حوزه‌ی علم و فناوری فعال داریم اگر مشابه این میزها را در استانها داشته باشیم و از آنها بازخورد بگیریم، موثر خواهد بود.
در ابتدای جلسه دکتر غلامرضا سلیمی معاون آموزش و پژوهش ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) در پیوست حکمی که در دوره جدید فعالیت اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی صادر کردند، گفت: وظایف مهمی برعهده شوراست که بدون تحول متناسب در شورا به انجام نخواهد رسید و در بندهایی که برمی‌شمارند و این تحول را تشریح می‌فرمایند، اشاره می‌کنند تحول در مأموریت‌ها، ساختار و ترکیب شورای عالی انقلاب فرهنگی و همچنین بازسازی دبیرخانه شورا، ایجاد دبیرخانه چابک و فعال و استفاده از ظرفیت دستگاه‌های موظف و به کارگیری عناصر فرهیخته و جهادی جبهه فرهنگی و علمی انقلاب اسلامی. در واقع تشکیل هیئت‌های اندیشه‌ورز ستاد علم و فناوری گامی است در راستای این تحول ساختاری که مدنظر مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) بوده برای تمرکززدایی، استفاده از ظرفیت‌های شبکه‌های فرهیختگان علم و فناوری.
انتهای پیام/
تصاویر پدر ساواکی مهران غفوریان